Zoeken in deze blog

woensdag 6 maart 2013

Hooggevoeligheid en Voice Dialogue


Afgelopen maand was ik eindelijk in de gelegenheid om deel te nemen aan de driedaagse training Voice Dialogue voor Coaches in Amsterdam. Ik zeg “eindelijk” omdat ik, zoals misschien bekend is, in verhouding veel meer tijd in Spanje doorbreng dan in Nederland, en het tot nu toe eigenlijk nooit uitkwam met de data. Diegenen die mij al langer volgen weten mogelijk dat ik me al een tijdje bezig hou met wat ik de “saboteurs” noem, en de methode van Voice Dialogue is een prachtige manier om met die “saboteurs” (die binnen VD “subpersonen” worden genoemd), aan het werk te gaan.

Wat is dat Voice Dialogue nou precies? Je zou kunnen zeggen dat het een andere manier van naar jezelf kijken betreft, een manier om jezelf te zien als een wezen dat uit meerdere, aan je Bewuste Ik ondergeschikte, ikken bestaat. Ieder van ons heeft kanten, facetten of subpersonen die elk een eigen bril hebben waar doorheen ze de wereld beschouwen. Maar dat doen ze dan wèl door jouw ogen. Elke “sub” bedient zich van zijn eigen manier van handelen en denken en houdt er bovendien eigen gewoontes, waarden en regels op na. Zo’n “sub”, die ooit eens in je belevingswereld is verschenen om je ergens bij te helpen of tegen te beschermen, kan op een gegeven moment een soort van stoorzender worden die een bepaalde kwaliteit die je hebt en die graag tot ontwikkeling wil komen, op een irritante manier overschreeuwt... en dat doet hij doorgaans zonder dat je dat zelf in de gaten hebt. Vaak is dit saboterende gedrag redelijk onschuldig, maar soms gaat het veel dieper dan je misschien zou vermoeden.

Het leren (her)kennen van je “subs”,  die alles wat je doet en denkt ongevraagd van commentaar voorzien, kan zijn voordelen hebben. Wanneer je een idee hebt van wie er in jou aan het woord is, wanneer je je daar bewust van bent, kun je vanuit dat bewustzijn (het “aware ego”) gefundamenteerde keuzes maken en, vooral ook, weggestopte en verdrukte kanten van je persoonlijkheid eens wat meer naar voren laten komen.



Een voorbeeld

Om te beginnen moet je weten dat de “subs” altijd met z’n tweetjes komen. Om dat te begrijpen hoef je eigenlijk alleen maar na te gaan welke stemmetjes er door je hoofd schieten wanneer je in een winkel staat en iets ziet dat je eigenlijk wel graag wilt hebben: een boek, een mooie broek, chocola, of die schitterende plant...

‘Hee, kijk, een nieuw boek over hooggevoeligheid... Ziet er interessant uit. Die neem ik.’

‘O ja? Het hoeveelste boek over hooggevoeligheid wordt dat? Hoe veel van die boeken heb je al gelezen en wat ben je ermee opgeschoten? Sterker nog, hoeveel van al die boeken liggen nog op je stapel van ongelezen boeken?’

‘Ja, ja, maar dit is een nieuwe invalshoek, en dat ietwat nuchtere toontje spreekt me wel aan.’

‘Ok, ok. Maar heb je de prijs gezien? Niks afgeprijsd.’

‘Kom op zeg, alsof vijftien euro véél is voor zo’n interessant thema. En voor hoe ik meer inzicht in die hooggevoeligheid van me kan krijgen.’

‘Nou, bedenk dán maar eens wat je allemaal nog meer met vijftien euro kunt doen. En dan bedoel ik echt núttige dingen!’

‘Ik heb hard gewerkt en ik heb dit boek best verdiend!’

Ken je dat soort innerlijke gesprekjes? In theorie kunnen ze echt eindeloos voortduren, net zo lang tot uiteindelijk een van de stemmen het van de andere wint, of tot –en dat is veel beter- het moment waarop het bewuste ego beide kanten op realistische wijze tegen elkaar weet af te wegen en daarmee tot een letterlijk weloverwogen besluit komt.



Hooggevoeligheid-ikken

Binnen de hooggevoeligheid komen we een aantal heel specifieke, krachtig ontwikkelde “subs” tegen: ikken, dus, die het vaak eenzijdig voor het zeggen hebben, en waarbij de sub die er de tegenhanger van is, nog al eens overschreeuwd wordt. Dit zijn bijvoorbeeld de Helper, de Perfectionist, de Controleur en de Inner Critic, ikken die je goedbeschouwd alleen maar willen behoeden voor een afgang, die er alles voor willen doen dat je aardig gevonden wordt en dat de mensen lovend over je spreken. Echt, ze hebben het beste met je voor. Om je een idee te geven van hoe de Helper bijvoorbeeld voor je zorgt en welke andere ik daarbij hoort ,de tegenhanger,  (die bij een HSP’er niet altijd aan zijn trekken komt) volgt hier een voorbeeld waarin beiden wèl evenredig aan het woord komen...


De Helper versus de Autonome

Er is absoluut niets verkeerd aan het helpen van andere mensen of aan het helpen van dieren. In tegendeel. Iemand willen helpen, dat heb ik al veel vaker gezegd, is een bepaald positieve en belangrijke eigenschap. Een ander een plezier doen en de helpende hand bieden, dat soort dingen maakt het leven de moeite waard. Iets voor een ander doen maakt blij, zorgt ervoor dat anderen je aardig vinden en je waarderen, en het kan zelfs zo ver gaan dat je er je werk van maakt. (Denk maar eens aan de verzorgende beroepen of aan de horeca). De “sub” die we Helper noemen is een prettige bondgenoot, maar dat is hij eigenlijk alleen maar zolang zijn tegenhanger zo af en toe eens krachtig op de rem kan trappen.  Die tegenhanger noemen we de Autonome, hoewel de Helper ook goed uit de voeten zou kunnen met een tegenhanger als de Egoïst of met de Rationalist. Als de tegenhanger van jouw Helper niet krachtig genoeg is om tegengas te kunnen bieden wanneer jouw Helper tot echte Uitslover wordt, als jouw Autonome niet in staat is om grenzen te stellen en het hem niet lukt je te laten inzien dat je moet minderen, dan kan dat ontaarden in stress, en vervolgens in allerlei nare kwalen; helaas iets wat onder de hooggevoeligen nog al eens voorkomt. Hier volgt een voorbeeld van een mogelijke dialoog tussen Helper en Autonome waarbij beiden wèl aan elkaar gewaagd zijn:

‘De buurvrouw heeft griep en ze heeft hulp nodig. Ik moet toch naar de super, dus ik neem haar boodschappen wel meteen mee.’

‘Natuurlijk, als ze ziek is moet ze geholpen worden. Heeft ze je gevraagd of je de boodschappen voor haar wil doen?'

‘Dat is niet nodig. Ik weet wat ze lekker vindt en ik neem het gewoon voor haar mee.’

‘Hé, joh, wacht nou eens even! Als je niet op een telefoontje van háár wilt wachten, bel haar dan zelf om te vragen of ze iets nodig heeft.’

‘Maar als ik haar met de boodschappen verras, dan vindt ze dat fijn. Je weet best hoe moeilijk ze het vindt om om hulp te vragen.’

‘Of niet. Misschien heeft ze al aan dochter gevraagd of die de boodschappen wil doen. Als je haar niet belt, als je haar niet vráágt of ze je hulp nodig heeft, misschien dat ze zich dan uiteindelijk wel ongemakkelijk zal voelen in plaats van dat ze blij is met de verrassing. En daarbij, hadden we niet afgesproken dat je op dinsdag alléén maar dingen voor jezelf zou doen om tot rust te komen?’

Als je goed naar deze innerlijke dialoog weet te luisteren, kan je dat helpen om tot weloverwogen beslissingen te komen.

Misschien is het een idee om zo eens te kijken wat jouw favoriete dialogen zijn. Zo lang de interne gesprekken zodanig verlopen dat ze evenwichtig zijn, waarbij de ene “sub” dus even veel gewicht in de schaal weet te leggen als zijn tegenhanger, zit je meestal wel op de goede weg. Maar mocht je je realiseren dat er maar één kant tegen je spreekt, wees dan op je hoede. Waarschijnlijk is dit het geval wanneer je een bepaald gedrag vertoont waar je last van hebt. Als we in dit verband nog eens even naar Helper en Autonome kijken, dan zou het best wel eens kunnen zijn dat Helper zó sterk ontwikkeld is dat de Autonome geen schijn van kans maakt. In dat geval sta je dan mogelijk dag en nacht klaar om de helpende hand te bieden en weet je van geen ophouden; of liever, je weet niet hoe je nee moet zeggen, met alle gevolgen van dien. Wanneer Helper de boventoon voert en de Autonome elk recht van spreken ontnomen heeft, dan ben je een goede kandidaat voor stress en misschien zelfs ook wel voor een burnout...

Het mooie aan de methode van Voice Dialogue is dat de sessies zodanig zijn opgebouwd dat elk van de “subs” die, afhankelijk van het te behandelen thema, hun opwachting maken, onbelemmerd kunnen vertellen wat hen op het hart ligt, wat hun zorg is en wat volgens hen nodig is om de coachee blij en gelukkig te maken. De coach die dit gesprek begeleidt zorgt ervoor dat de subs en hun tegenhangers zodanig liefdevol in het zonnetje worden gezet dat de coachee te horen en te zien krijgt waaróm bepaalde krachten op deze of gene manier in hem werkzaam zijn. Dit zal hem dan begrip en vooral zelfinzicht opleveren.


Luister eens naar je lievelings dialogen

Ik raad je aan om eens te luisteren naar wat jouw vaste innerlijke gesprekken zijn.  Als HSP’er zit het er dik in dat jouw innerlijke dialogen te maken hebben met de Inner Critic (‘Dat kun je toch niet’, ‘Denk maar niet dat je dat gaat lukken’, ‘Je wordt toch niet teruggebeld’, ‘Zie je wel, ik hád je nog gewaarschuwd’...), met de Perfectionist (‘Heb je alles wel goed nagekeken?’ ‘Is de boel echt goed schoon?’ ‘Je wilt toch niet voor gek lopen, hè?) en met de Helper, zoals we dat in het voorbeeld hierboven al zagen.

Vraag je dan ook eens af wat de specifieke taak van een bepaalde “sub” zou kunnen zijn (Hoe, op welke manier helpt hij je? Wat is zijn goede bedoeling en waartegen probeert hij je te beschermen?). Vervolgens zou je je af kunnen vragen in hoeverre zijn aanwezigheid op dit moment in je leven aangebracht en functioneel is (dat hij je in het verleden werkelijk een dienst bewees wil niet zeggen dat zijn steun, werkwijze en argumenten je nu nog van pas komen). En hoe zit het met de tegenovergestelde “sub”?  Hoe zou je die noemen? (Relax, Ontspanning, Zorg voor jezelf, Vrede, Muziek, Schilder, enzovoort). Neem de rol, kracht en functie van de tegenhanger ook eens goed onder de loep. Wat doet hij precies (of niet) en hoe werkt hij of zou hij het liefste willen werken? Heeft hij misschien een beetje extra aandacht nodig?



Wil je meer weten?

Wil je eens onderzoeken hoe het zit met je eigen “subs”? Lijkt het je een goed idee om op die manier meer inzicht te verkrijgen in je eigen manier van functioneren? Misschien voel je dan wat voor een persoonlijke sessie met mij. In tegenstelling tot het gewone coachen dat heel goed via Skype, Google+ of gewoon per telefoon kan, moet een sessie van Voice Dialogue een persoonlijke sessie in levende lijve zijn. Een sessie duurt ongeveer een uur en kost 50 euro.

Misschien wil je ook meer weten van Voice Dialogue. In dat geval raad ik je het leuke boekje van –o.a.- Berry Collewijn,  “Ik ken mijn ikken” aan.  Overigens, als je op 11 mei in Amsterdam bent, is het Theater van de ikken een prachtige gelegenheid om in de praktijk meer van Voice Dialogue te zien.  En dan is er verder natuurlijk ook het werk van Hal en Sidra Stone, de bedenkers van deze fascinerende methode.

Ik wens je een fijne maartmaand toe!