Zoeken in deze blog

zondag 11 mei 2014

HSP: vijf tips voor een evenwichtig leven

Hier, op Mallorca, het prachtige eiland waar ik woon, staan we aan het begin van het nieuwe toeristenseizoen; in Spanje heerst grote werkeloosheid, maar gedurende de zomermaanden vinden velen toch een baan. Werken in de toeristenindustrie is zwaar. Ik ken meerdere mensen die zeven dagen per week werken en dan ook nog eens zo’n tien uur per dag – soms zelfs nog wel meer. Een dergelijk ritme staat mijlen ver af van wat ik een gezond en evenwichtig levensritme noem, een gezond en evenwichtig levensritme dat voor eigenlijk bijna alle HSP’ers enorm belangrijk is. 
Je zou kunnen zeggen dat het leven, de invulling van de tijd die ons in het leven is gegeven, berust op drie belangrijke pijlers: het werk, vrije tijd en slapen.  Een etmaal heeft 24 uren, en het ideale evenwicht zou, grofweg, 8 uur werken, 8 uur vrije tijd en 8 uur slapen moeten zijn. Ja, ik zie jullie al glimlachen, want het is duidelijk –en helemaal hier in Spanje- dat de werkelijkheid er meestal behoorlijk anders uitziet.  Hoewel we in Europa officieel gemiddeld acht uur per dag werken, zijn we meestal veel tijd kwijt aan reistijd en nemen we niet zelden ook nog werk mee naar huis. In Spanje komt daar dan ook nog eens de middagpauze bij, zodat je dan misschien wel om 10 uur begint, maar tussen de middag 3 uur vrij hebt die je vaak ergens hangend doorbrengt omdat het niet genoeg tijd is om thuis iets te eten, waarna je dan om 5 uur weer mag beginnen en om ’s avonds na negenen eindelijk weer naar huis kunt. Wat dit oplevert is stress. En niet zo’n beetje ook. Klagen of om kortere werktijd vragen is doorgaans geen oplossing: de banen liggen niet voor het oprapen en dus hou je je mond. Ben je eigen baas, dan heb je vaak enorme lasten en zul je doorgaans extra lang werken om de concurrentie een stapje voor te blijven. Ook dit zorgt natuurlijk voor veel stress. Ben je HSP’er en ziet je leven er zo uit, dan betekent dit dat je daarmee dátgene, dát stuk van je tijd opoffert dat je juist koste wat kost zou moeten beschermen... 
Uit de sportwereld weten we dat te lang en te veel trainen niet tot betere resultaten leidt. Een atleet die niets anders doet dan trainen wordt niet beter maar brengt schade toe aan zijn lijf. Er zijn nogal wat mensen die zo veel, zo lang en zo intensief werken dat hun gezondheid eronder leidt en ze last krijgen van, bijvoorbeeld, spanningspijnen, paniekaanvallen, depressies of hoge bloeddruk. En als dit in principe iedereen kan overkomen, dan begrijp je misschien wel dat je als HSP’er als eerste de rekening gepresenteerd krijgt.
Wanneer we het vitale evenwicht van drie maal acht uur per hoofdactiviteit voor langere tijd doorbreken, heeft dit uitputting van lichaam en geest tot gevolg. In plaats van te beschikken over een gezonde dosis creativiteit en voldoende energie om nieuwe ideeën te verwezenlijken, moeten we constateren dat we steeds minder kracht hebben en zenuwachtiger worden; het kost ons steeds meer moeite om positieve oplossingen te bedenken om de uitdagingen van het dagelijks bestaan het hoofd te kunnen bieden.
  
Wat kunnen we doen?
Ik zou je graag vijf tips willen geven. Beschik je echter al over een goed en werkbaar systeem om je vitale evenwicht te bewaken, hou dat dan vooral zo. Iedereen is anders, en ook voor wat onze ‘systemen’ betreft zullen we elk ons eigen, persoonlijke evenwicht moeten vinden. In die zin zijn de volgende vijf adviezen alleen maar een idee. 
  • Kijk eens naar het aantal uren dat je aan je werk besteedt. Hoe veel uren daarvan is effectieve werktijd, en welk deel is alleen maar ‘tijd die je doorbrengt op je werk.’ Word je bewust van de manier waarop je je tijd besteedt en waaraan, en je zult verbaast staan over hoe veel tijd je eigenlijk verliest. Valkuilen of tijdsrovers zijn veel emails sturen of mails beantwoorden die niet echt om een reactie vragen, de vele tijd die je spendeert aan je mobiel of aan je tablet en daarmee aan spelletjes, chats, facebook, twitter, enzovoort. Maak voor de aardigheid eens aantekeningen van dit soort tijdsbesteding. De op zich genomen extra tijd die je aan dergelijke, strikt genomen onnodige bezigheden kwijt bent, is tijd die je veel beter zou kunnen besteden aan je werk, aan je gezin, aan je hobby of welke vorm van ontspanning dan ook, of aan het slapen.  Let wel, voldoende slaap is onontbeerlijk voor een HSP’er. 
  • Stel prioriteiten. Maak een lijstje met bovenaan de belangrijkste dingen die gebeuren moeten, en eindig met het minst belangrijke. Misschien is het een idee om de onderste dingen gewoon maar te schrappen. Zijn er dingen die je kunt delegeren? Zo lang je jezelf blijft voorhouden dat alles verschrikkelijk belangrijk en dringend is en dat jij de enige bent die de zaken tot een goed einde kan brengen, zul je voortdurend bezig zijn met het blussen van vuurtjes in plaats van echt iets concreets tot stand te brengen. Concentreer je op datgene wat echt dringend nodig is, en heb je die klus eenmaal afgerond, dan begin je aan nummer twee van je lijstje met belangrijke taken, enzovoort. Hou in dit verband rekening met twee bekende saboteurs van HSP’ers: de controlefreak en de perfectionist.  Misschien is het een idee om je eens af te vragen (of vraag het aan iemand die je vertrouwt) in hoeverre je de neiging hebt om alles in de hand te willen houden en of je zo iemand bent die voortdurend de (niet bestaande) volmaaktheid najaagt. 
  • Trek je plan. Velen hebben geen duidelijk plan, en als ze dat al hebben, dan ligt het vaak ergens in een la te verstoffen. Ligt je plan in een la of onder een stapel boeken, dan is de kans groot dat je er niet vaak naar zult kijken om na te gaan in hoeverre je inmiddels bent gevorderd. Een plan stelt je in staat je vorderingen te meten zodat je kunt zien wat je nog moet doen om je doel te bereiken. Zonder plan en zonder jezelf een doel in het vooruitzicht te stellen, is de kans groot dat je door de bomen het bos niet meer ziet en uitgeput en overprikkeld raakt. 
  • Als je kunt, ga dan minder uren werken. Vraag je eens af hoe het zou zijn als je gedwongen werd om minder te gaan werken en om de jouw beschikbare tijd efficiënter te besteden. Heel wat mensen zien zich vroeger of later voor die realiteit geplaatst doordat ze, als gevolg van een te lang aanhoudende situatie van stress, te maken krijgen met paniekaanvallen, depressie, een burnout of ook wel, wanneer je partner jouw gebrek aan aandacht niet langer kan verdragen en opstapt. Wanneer je zelf tijdig ingrijpt en je dagindeling beter gaat beheersen voordat er een drama gebeurt, dan ben je geconcentreerd, efficiënt en productief bezig. En vooral ook verantwoordelijk. 
  • Voeding, lichaamsbeweging, slaap en ontspanning zijn de vier gezondheidspijlers. Zijn er misschien dingen die je kunt doen ter versterking van één of meerdere ervan? Denk daarbij bijvoorbeeld aan niet te veel caffeïne overdag, of aan alcohol en slaapmiddelen in de avond. Wie kent er niet het belang van lichaamsbeweging? Fitness is goed tegen de stress, maar als HSP’er voel je mogelijk meer voor yoga, tai-chi of gewoon lekker wandelen. Leer ontspannen, bijvoorbeeld door meditatie, muziek luisteren of een instrument bespelen. Je zou ook een hobby kunnen nemen zoals schilderen, tekenen, schrijven of fotograferen. En ten slotte: niets, maar dan ook niets is zo belangrijk en effectief voor een (overprikkelde) HSP’er als goed en voldoende slapen.

Ik hoop dat je iets hebt aan deze tips, of dat je in ieder geval duidelijk is geworden hoe belangrijk het is om goed voor jezelf te zorgen en te waken over voldoende ont-spanning en tijd om je accu’s op te laden. Hou er als HSP’er rekening mee dat je veel sneller overprikkeld raakt dan iemand met een gemiddelde gevoeligheid. Het feit dat we onophoudelijk een enorme hoeveelheid zintuigelijke waarnemingen –prikkels- te verwerken krijgen, heeft tot gevolg dat onze ‘spons’ veel eerder vol zit en dat we daarom een naar verhouding grotere behoefte hebben aan tijd en gelegenheid om de prikkels te verwerken en onze accu op te laden.

En diegenen die denken dat ze niet kunnen tekenen of schilderen, raad ik aan om de onderstaande korte youtube te bekijken. Je zult zien dat echt iedereen kan schilderen en dat het op de eerste plaats gaat om het proces, om de bezigheid op zich, om het beleven van vormen, kleuren en materialen, en dat je echt geen beroemdheid hoeft te worden om plezier te beleven aan dit soort bezigheden. De video gaat over schilderen, maar het verhaaltje geldt natuurlijk net zo goed voor andere creatieve bezigheden zoals een instrument bespelen, een verhaal schrijven, fotograferen...


3 opmerkingen: