Zoeken in deze blog

zaterdag 5 februari 2011

Beslissen vanuit de intuïtie

Een week of wat geleden las ik in de bijlage van de krant een artikel over marketing waarin onder andere stond dat een mens gemiddeld 1,8 seconde nodig heeft om, in een winkel, te beslissen of hij een bepaald artikel wil kopen of niet. Diezelfde tijd, stond er verder, heb je nodig om te beslissen of je iemand al dan niet ‘mag.’

Uiteraard vroeg ik me onmiddellijk af hoe dat zit voor een HSP’er. Beslist een hooggevoelige sneller dan dat? Of heeft hij juist meer tijd nodig? Sneller omdat hij meer informatie oppikt van een artikel of van een ander mens? Of wil hij juist meer tijd om alle vergaarde indrukken een plek te kunnen geven?

In hoeverre is een mens eigenlijk vrij in het nemen van beslissingen, en in hoeverre zijn we daarin geconditioneerd? Zijn ‘automatische’ beslissingen hetzelfde als ‘intuitive’ beslissingen? Baseren we onze beslissingen op zorgvuldige overwegingen van pro’s en contra’s, of vertrouwen we juist meer op ons ‘gut feeling’? Gaan we net zo om met triviale beslissingen als met echt belangrijke zaken zoals het kiezen van een partner of het kopen van een huis? En… is dat anders voor HSP’ers en niet-HSP’ers? Hoe is dat voor jullie?

Van alle HSP’ers aan wie die ik deze vraag voorlegde, antwoordde ruim twee derde dat ze doorgaans heel snel, en eigenlijk zonder erover na te denken, tot iets besloten. ‘Als het goed voelt,’ is het enige argument. De anderen antwoordden dat ze kiezen vaak heel moeilijk vinden omdat er ‘voor alles wel iets valt te zeggen.’ Bij doorvragen bleek de eerste groep toch ook over de genomen beslissing na te denken, maar dat gebeurde pas achteraf, wanneer de konsekwenties van de gedane keuze onverwacht heftig bleken tegen te vallen.

Uiteraard is dit een heel breed onderwerp waar talloze boeken over zijn volgeschreven. Waar het mij om gaat is dat HSP’ers graag prat gaan op hun intuïtie, op hun ingevingen of hun ‘gut feeling.’ En ja, de meeste keren hebben ze het goed en nemen ze de beslissing waarvan ook ruimschoots achteraf nog blijkt dat het de juiste was; of in ieder geval, dat ze er vrede mee hebben.

Persoonlijk twijfel ik er dan ook niet aan dat een doorsnee HSP’er een goed ontwikkelde en redelijk betrouwbare intuïtie heeft. Maar intuïtie is nooit waterdicht, dus een beetje wakkerzijn is -denk ik- wel geboden. Stel je voor dat je ooit eens aan iemand werd voorgesteld, en dat diegene toen naar jouw gevoel (je intuïtie?) nogal nors en onvriendelijk was. Het zit er dik in dat je verder niet stilstaat bij dat gevoel, maar zo iemand wel onbewust het etiket van ‘niet aardig, niet interessant’ opplakt. In dat geval is het niet je intuïtie die je die boodschap geeft, maar je eigen –onbewuste- oordeel. Kom je diezelfde mens later, in een andere context opnieuw tegen, dan is de kans groot dat je hem of haar niet eens ziet staan. En áls je hem of haar al opmerkt, is het niet onwaarschijnlijk dat je iets denkt in de trant van: ‘O, daar heb je dat irritante mens weer.’

Kan het zijn dat deze mens zich de eerste keer niet lekker voelde? Dat hij of zij net slecht nieuws had ontvangen? Ik noem maar wat. Wanneer iemand zich zodanig gedraagt dat jij het –onbewust- nodig vindt om daar een negatief label op te plakken, bewijs je jezelf én die ander daarmee geen dienst. Je zou je in die zin een aantal dingen kunnen afvragen:

·       Ís die ander écht onaardig, of líjkt hij me alleen maar onvriendelijk omdat ik niet oprecht in hem/haar geïnteresseerd ben?
·       Heb ik zélf misschien een slechte bui/weinig tijd waardoor het me extra veel moeite kost om iets positiefs in de ander op te merken?
·       Doe ik er juist aan om iemand op een eerste indruk te beoordelen en hem daarbij een blijvend stempel op te drukken? In hoeverre is dat eerlijk ten opzichte van die ander?
·       Gedraag ik me zélf eigenlijk wel altijd en onder alle omstandigheden hetzelfde naar anderen toe? Ben ik op dit moment dezelfde mens als vorige week, vorige maand, vorig jaar of tien jaar geleden? Als ik ben veranderd en gegroeid, kan een ander dan ook niet veranderd of gegroeid zijn?
·       Kan het zijn dat mijn intuïtie niet altijd helemaal zuiver is en gekleurd wordt door mijn eigen gevoel en beleven?

Deze punten ter overweging. En ja, beslissen of je iemand wel of niet mag gebeurt –als we het artikel waar ik in de eerste allinea aan refereerde mogen geloven- binnen de tijd van pakweg twee seconden. Het lijkt me juist voor de intuïtieve HSP’er erg belangrijk om eens wat vaker bij die ‘intuïtie’ stil te staan en er zo nu en dan een vraagteken bij te plaatsen.

Ik wens jullie een fijne februarimaand toe!