Zoeken in deze blog

dinsdag 8 juli 2014

Hooggevoelig en het belang van zelfinzicht en innerlijke groei

Zoals je misschien wel weet ben ik coach en heb ik mij gespecialiseerd in het thema hooggevoeligheid. Van tijd tot tijd word ik gevraagd naar mijn methode, en dan kan ik alleen maar antwoorden dan ik geen methode heb. Inderdaad, ik heb geen vaste, gestructureerde methode, en ik zal uitleggen waarom. 
Als eerste dit: hooggevoeligheid is een trek, het hoort bij je karakter, het is een van de kenmerken van je persoonlijkheid. Het is geen stoornis, het is geen aandoening of afwijking, het is niet iets wat je hebt maar het is wat je bent. In principe is het een gave, maar in de praktijk kun je er last van hebben. Meestal liggen de moeilijkheden op het gebied van het contact met onze medemens; romantische relaties, vriendschappen, zakelijke relaties, contact met buren... noem maar op, voor veel HSP'ers ligt hier een uitdaging. Ieder mens is anders, en ook de ene hooggevoelige is de andere niet, en zo zal  iedereen relaties en alles wat daarbij komt kijken op zijn of haar eigen persoonlijke manier beleven. 
Wat echter veel HSP'ers met elkaar gemeen hebben is dat "de wereld" hen al gauw te veel wordt en dat ze zich relatief snel overweldigd voelen door de enorme hoeveelheid niet altijd even plezierige informatie die ze te verstouwen krijgen. "De wereld" wordt vaak beleefd als een vijandige, gevoelloze en materialistische plek waarin de waarden die de hooggevoelige mens hoog in het vaandel heeft staan doorgaans ver te zoeken zijn. Vaak voelt hij zich dan ook een buitenbeentje en hoort hij naar zijn idee eigenlijk nergens bij. Het vervelende, het moeilijke, is echter dat we wèl in deze wereld leven, dat we er wel degelijk deel van uit maken en dat we ons erin moeten bewegen. We hebben nu eenmaal familie, klas- en studiegenoten, vrienden, geliefden, buren, collega's... We zijn voor wat bepaalde diensten aangaat van anderen afhankelijk, zo ook voor wat het onderwijs betreft, het kopen van ons eten, van de dingen die we zoal nodig hebben... Dus, ook al zou je misschien liever niet met anderen te maken hebben, het contact met andere mensen die doorgaans niet hooggevoelig zijn, is niet te voorkomen. Je weet het immers, we zijn in de minderheid, want van elke tien mensen zijn er pakweg maar twee hooggevoelig. 
Misschien vraag je je af of je iets zou kunnen doen om je niet altijd maar zo onbegrepen te voelen, om niet altijd alles zo intens persoonlijk op te vatten, om je niet altijd zo overweldigd en zo eenzaam te voelen? De enige manier om je niet steeds zo ellendig te voelen, om niet steeds het gevoel te hebben dat je van alle kanten omringd wordt door vijanden, is blij te zijn met jezelf. Het geheim schuilt niet in een pilletje maar in het houden van wie je bent en hoe je bent. Anders gezegd, het hangt uitsluitend van jou zelf af in hoeverre het je lukt om innerlijke referentiepunten te vinden die je kunnen helpen om je rustig, tevreden en in evenwicht te voelen ten aanzien van de dingen die op je pad komen. 
Als we iets moeilijk of bedreigend vinden is het makkelijk om een beschuldigende vinger naar anderen uit te steken. Zo is iets niet jouw schuld, maar ligt het aan de politici, aan je baas, aan je ouders, aan wie dan ook die een stukje macht over ons en over ons bestaan heeft. En zo lang je iemand anders als de schuldige van jouw ongemak ziet, hoef je je zelf natuurlijk ook niet verantwoordelijk te voelen... immers, jij kunt er niks aan doen, laat staan dat je iets zou kunnen veranderen. En hoewel het misschien waar is dat je in je eentje niet aan de grondwet kunt sleutelen, of aan de regels van het bedrijf waar je voor werkt, wil dat nog helemaal niet zeggen dat je je ook slachtoffer zou moeten voelen en over je heen zou moeten laten lopen. Je bent wel degelijk iemand, iemand met een eigen stem, met een gevoelig hart en met handen en voeten en een heel lijf om mee in actie te komen! Je hebt dus heel veel, en wat je vooral hebt is individuele verantwoordelijkheid wanneer het gaat om het creëren van veranderingen op persoonlijk, sociaal en zelfs politiek gebied. En dat veranderen begint bij jezelf, al was het maar omdat je anderen nu eenmaal niet kunt veranderen. 
'Wil je de wereld veranderen, begin dan bij jezelf,' is een van de bekendste citaten van Mahatma Gandhi. En zo is het ook. Jezelf veranderen, leren verantwoordelijkheid nemen voor je gedachten, voor je woorden en voor je daden, dat hoort bij het bewandelen van je persoonlijke ontwikkelingsweg.

Delphi, tempel Apollo
'Mens, ken uzelve, en u zult het universum kennen,' stond er boven de poort van de voor de discipelen gereserveerde binnenruimte van de tempel van Apollo in het griekse Delphi. 
De eerste stap op die persoonlijke ontwikkelingsweg is het werken aan de zelfkennis, aan het beetje bij beetje ontdekken van wie je eigenlijk bent. Jij, als HSP'er, bent veel en veel meer dan alleen maar 'gevoelig'. Je hebt je waarden, je hebt je angsten, behoeften, talenten en vermogens... Heb je je al eens afgevraagd wat die zijn? Heb je ze kunnen benoemen? En leef je in overeenstemming met wat je over jezelf te weten bent gekomen? Lukt het je om je waarden en je behoeften te honoreren? En doe je iets met je talenten? 
Je zou ook eens kunnen kijken naar hoe je bent in je relatie met anderen. Heb je een partner en ben je gelukkig? Ken je je grenzen en kun je ze bewaken? Hoe zie je jezelf? Weet je hoe anderen je zien? En hoe zie je jezelf over vijf jaar? Ben je blij met dat toekomstbeeld van jezelf? Ben je je bewust van de manier waarop je jezelf (ver)oordeelt, en van de oordelen die je ten aanzien van de wereld hanteert? Wil je veranderen...? 
Naarmate je meer te weten komt over jezelf en over hoe je in verschillende situaties reageert, naarmate je je ook meer bewust wordt van je gedrag en je je eigen angsten onder ogen durft te zien, zul je daarmee heel langzaam maar zeker meer en meer innerlijke kracht en zekerheid ontwikkelen die je voorheen mogelijk ontbeerde. Dat akelige, machteloze gevoel dat de wereld je de baas is, zal geleidelijk aan plaats gaan maken voor een houding van: 'Het bevalt me niet, maar wat kan IK doen om daar iets aan de veranderen? Wat kan IK doen -ook al is het ogenschijnlijk maar heel weinig- om ervoor te zorgen dat er minder lijden en meer gerechtigheid in de wereld is? Ieder mens heeft iets -een talent, een gave, een innerlijke kracht- om met de wereld te delen en om die wereld een klein beetje beter te maken. En dan bedoel ik echt niet dat je eigenhandig de hongersnood de wereld uit moet helpen, of ziekenhuizen of scholen zou moeten bouwen; vaak is het al voldoende om in overeenstemming met je waarden te leven, en om respect te beoefenen. Iedereen kan iets, iedereen heeft talenten en aangeboren gaven die in werkelijkheid onze innerlijke referentiepunten zijn. 
Dit werken aan jezelf, aan je innerlijke ontwikkeling, aan het (er)kennen en overwinnen van je angsten, onzekerheden en oordelen, leidt tot een toenemend vermogen om vanuit je eigen IK te handelen, vrij van (ongegronde) vrees, beperkingen en aangeleerde overtuigingen.  Je zult steeds meer in staat zijn om te handelen in overeenstemming met wat werkelijk jouw waarden zijn, dingen waarin je vanuit het diepst van je ziel gelooft. Wie zo kan leven, heeft bovendien veel meer weerstand tegen die akelige stress. 

En dit is de reden waarom ik geen vaste methode hanteer in mijn werk met hooggevoelige mensen; want wanneer we naar die ontwikkelingsweg, naar die weg van zelfkennis kijken, dan is het zo dat iedereen die sessies bij mij komt volgen zich op een bepaald punt van zijn of haar strikt persoonlijke weg bevindt. Het ontdekken waar die mens zich op zijn pad bevindt en welke de punten zijn die hij verder wil ontwikkelen, dat is bepalend voor de inhoud van de coachingssessies waarbij het op de eerste plaats zal gaan om meer zelfkennis, om het nemen van meer persoonlijke verantwoordelijkheid, om het oefenen van meer pro-activiteit en het beleven van een grotere innerlijke vrijheid. En voor sommigen gaat dat hand in hand met een behoefte aan spiritualiteit.
Hooggevoeligheid kan je leven beperken, dat is waar, maar het is aan jou om aan die beperkingen te werken en ze te overwinnen zodat je beetje bij beetje en naar jouw vermogen, meer van het leven zult kunnen genieten en je steentje bij zult kunnen dragen.