Zoeken in deze blog

dinsdag 18 maart 2014

Hooggevoelig en emotionele afhankelijkheid

Nog een paar dagen en het is zover, de equinox en het officiële begin van de lente. De dagen zijn alweer flink aan het lengen, voorjaarsbloemen bloeien volop en de lucht heeft een levendige, haast borrelende en kwaliteit.  
Lente staat gelijk aan een nieuw begin, en het is geen toeval dat veel mensen juist in het voorjaar verliefd worden. Verliefd worden heeft iets van jezelf uit te willen breiden, van meer ruimte in willen nemen en een ander mens in die ruimte te betrekken. We zien expansie in de ontluikende natuur, en in zekere zin dus ook in de mensen. Doe je ogen maar eens even dicht en probeer dat gevoel van verliefd zijn in je op te roepen; merk je hoe je daarbij als het ware “uitzet”? 
Verliefd zijn is heerlijk, daar zijn de meeste mensen het wel over eens. Maar voor HSP’ers betekent verliefd zijn nog al eens het betreden van een terrein vol valkuilen. De meeste van die valkuilen hebben direct te maken met dat gevoel van uitzetten, met die expansie. 
Wanneer je “uitzet” word je groter. Je gevoelsantennes (in die zin is de metafoor van Cupido’s pijlen absoluut geniaal) worden langer en reiken in en om de man of de vrouw op wie je verliefd bent. Er zijn mensen die dat ook echt kunnen zien. Dit uitzetten en groeien van je gevoelsantennes geldt voor iedereen, maar als HSP’er is het bijna altijd een feit dat je je daarbij zozeer naar buiten, op die ander richt, dat je jezelf en je eigen behoeften al snel helemaal vergeet. In plaats van gewoon voor jezelf te blijven zorgen, richt je je meer en meer naar die ander. Als X maar gelukkig is, dan ben ik het ook, is je motto. Je geeft gul van je tijd, van je energie, van je hart en misschien zelfs ook nog wel van je wereldse bezit. 
En zo kan het gebeuren dat je een poosje heerlijk verliefd bent en je jezelf oplaadt aan het genot en het innig gelukkig en tevreden zijn van je partner. Bij het zien van je gelukkige geliefde heb je het heerlijke, “uitgezette” gevoel dat jullie werkelijk iets heel bijzonders hebben samen. Je let er voortdurend op dat hij of zij niets te kort komt, dat hij of zij zich in alle opzichten bemind weet... geen enkele behoefte van hem of haar ontsnapt er aan je aandacht. Vooral dat laatste is iets waar HSP’ers een “extra oog” voor lijken te hebben. Je hoeft maar even aan hem of haar te merken dat er iets nodig is, dat hij of zij niet helemaal 100% gelukkig is, en je weet niet hoe snel je dat door jou gesignaleerde (en misschien zelfs wel denkbeeldige) tekort weer aan moet vullen. Je houdt ervan hem of haar te vertroetelen en te verwennen, is het niet? En als je partner je dan met een kus, een glimlachje, een lief woordje of een gebaar laat blijken dat hij je dankbaar is, dan kun je je geluk niet op. Er wordt van je gehouden! 
Beetje bij beetje sluipt de routine jullie relatie binnen; het logische gevolg van het feit dat jullie elkaar steeds beter leren kennen. En terwijl jij, de HSP’er, je altijd nog braaf  blijft opofferen voor je lief om hem voortdurend te laten blijken dat je er helemaal voor hem bent, is het niet ondenkbaar dat hij gewenningsverschijnselen is gaan vertonen en jou steeds minder vaak laat blijken dat hij van je houdt. Maar omdat jij vanuit een diepe onzekerheid die signalen, die blijken van liefde nodig hebt, kan het zijn dat je je nóg meer gaat uitsloven om alsnog dat kusje, dat glimlachje of dat lieve woordje te kunnen oogsten. 
Weet je nog van de saboteurs? Nou, één ding waar saboteurs dól op zijn, dat is twijfel en onzekerheid. ‘In het begin gaf hij me altijd een kus wanneer ik hem koffie bracht. Gisteren deed hij dat niet, en vandaag alweer niet. Zou hij niet meer van me houden?’, ‘Hij is zomaar naar zijn werk gegaan, zonder afscheid te nemen. Hij is vast boos.’ Betrap je jezelf op dit soort gedachten, dan kun je er van op aan dat de Onzekerheid en de Twijfel zich in je hart hebben genesteld. En dat kan, zonder dat je het zelf beseft, het begin zijn van wat we emotionele afhankelijkheid noemen. 
Emotionele afhankelijkheid ontstaat wanneer we ons eigen geluksgevoel laten afhangen van het geluksgevoel van onze partner. Misschien vind je het niet leuk om dit te moeten horen, maar zo lang je je emotionele welzijn laat afhangen van je omgeving –zoals bijvoorbeeld van blijken van genegenheid van je geliefde- zul je je nooit blijvend gelukkig, innig tevreden of dankbaar kunnen voelen. En dat is nog niet eens het enige, want ben je namelijk voortdurend op je omgeving gefocust, dan raak je na enige tijd uitgeput en gestresst. En je partner? Nou, misschien geloof je me niet, maar het is meer dan waarschijnlijk dat je partner op een gegeven moment schoon genoeg krijgt van je eeuwige gezorg en aanhoudende bezorgdheid. Hij zal het er benauwd van krijgen en hij zal steeds meer afstand gaan nemen. En wanneer hij dan uiteindelijk een streep onder de relatie zet, zit jij zonder partner en met een enorm verdriet, met een enorme innerlijke leegte, met een gapende afgrond in je hart. 
Ik weet precies hoe het voelt, want ik ken deze emotionele afhankelijkheid en de rest van het verhaal uit eigen ervaring. Ik heb het niet één keer meegemaakt, maar meerdere keren. Ik begreep niet waarom mijn relaties kapot gingen; ik deed immers telkens alles wat je volgens mij geacht werd te doen wanneer je je leven met iemand deelde. Ik was een kei in mezelf opofferen en mezelf wegcijferen. Intussen ben ik er echter wel achter dat de beste manier om een relatie om zeep te helpen het bovenstaande patroon is: jezelf wegcijferen, dag en nacht klaarstaan voor je lief, je eigen hobby’s en vrienden opgeven en besluiten dat al die dingen, die waarden waar je voorheen voor stond, eigenlijk toch maar onzin zijn omdat je lief er andere ideeën op na houdt, en die je dan dus ook tot jouw ideeën maakt. 
Alleen dan wanneer je je jezelf blijft, wanneer je niet opgeeft wie je bent, alleen dán kun je uit vrijheid iemand liefhebben. Wie zich aanpast aan de (vaak imaginaire) behoeften van de ander, offert zijn Ik, zijn identiteit. Wanneer je datgene dat je maakt tot wie je bent cadeau doet aan een ander, is het alleen maar logisch dat je afhankelijk van die ander wordt. Immers, je gaat varen op de kracht van die ander! Wil die ander jou niet meer, dan is het een enorme klus om jezelf weer terug te vinden. Let wel, ik zeg dus niet dat delen met een ander verkeerd zou zijn, of dat je een ander niet zou moeten vertroetelen. Ik zeg alleen dat je, wanneer je daarvoor kiest, je dat moet doen omdat je daar uit vrijheid toe hebt besloten en niet omdat je zonder kusjes, lieve woordjes en knuffels ‘als vanzelfsprekend’ gaat twijfelen aan de liefde van je partner.
  
Hoe kun je weten of je in de valkuil van de emotionele afhankelijkheid bent beland? 
  • Je vrienden en familieleden klagen erover dat je geen tijd meer voor ze hebt. 
  • Voorheen deed je dingen voor jezelf; je had je eigen hobby’s. In plaats daarvan deel je nu de hobby’s van je partner.  
  • Je betrapt jezelf steeds vaker op gedachten in de trant van ‘Houdt hij niet meer van me?’, ‘Hij doet zo raar; heb ik misschien iets gedaan waar hij boos om is?’ ‘Vindt hij me nog wel aantrekkelijk?’ 
  • Er gaan je steeds meer dingen opvallen aan het gedrag van je partner die je eigenlijk helemaal niet prettig vindt, maar je durft er niets van te zeggen uit angst voor ruzie en het risico dat hij het uit zal maken (je allergrootste angst). 
  • Je verzint voortdurend smoezen voor de facetten aan het gedrag van je partner die je niet aanstaan –je probeert alles goed te praten- en voor het feit dat je jezelf altijd maar blijft opofferen voor hem.

  
Wat kun je doen om de vicieuze cirkel van de afhankelijkheid te doorbreken? 
  • Inzien dat je smoezen in werkelijkheid uitvluchten zijn en dat je in de valkuil van emotionele afhankelijkheid bent beland. 
  • Aan je zelfbeeld gaan werken. Dat kun je alleen doen (er is erg veel literatuur over het thema) of in workshops, of je zou de hulp kunnen inschakelen van een therapeut of een coach. 
  • Opnieuw contact leggen met je vrienden van vroeger en weer leuke dingen samen doen. Neem vooral ook je eigen hobby’s weer op. 
  • Leer alleen te zijn. Ontdek hoe je zélf invulling kunt geven aan je tijd. 
  • Neem bewust de beslissing dat je geen slachtoffer bent. Je kunt ervoor kiezen om positief en proactief in het leven te staan.


Een  goede relatie kenmerkt zich door een gezond evenwicht tussen geven en ontvangen. Om dat te bereiken is het van het allergrootste belang dat elke partner waakt over het behoud van zijn eigen identiteit. Dat betekent onder andere het behoud van je eigen contacten met familie en vrienden en het blijven uitoefenen van je eigen hobby’s... Delen? Natuurlijk! En zo veel mogelijk, maar niet jezelf opofferen, en jezelf en alles wie en wat je bent, alles wat je hebt, wegschenken. Geven en delen vanuit een waarachtige beleving van liefde en altijd uit vrijheid, omdat je er bewust elke keer weer voor kiest.

En wil je meer weten over de valkuilen van de HSP'er in de relatie, wil je weten waar je voor moet waken en wat je kunt doen wanneer je erin beland bent, dan raad ik je van harte mijn boekje aan...