Zoeken in deze blog

donderdag 5 juli 2012

Hooggevoeligheid en motivatie


‘Op een dag zul je bij het ontwaken tot de ontdekking komen dat er geen tijd meer is om je dromen te verwezenlijken. Het moment om een begin te maken met de verwezenlijking van je droom is nu. Kom in actie.’
Paolo Coelho

Het thema van deze maand is in zekere zin een vervolg op het artikel van de vorige maand, De HSP'er en zijn comfortzone, maar het houdt bovendien rechtstreeks verband met het feit dat –met een beetje geluk- mijn eerste boek over hooggevoeligheid (in het Spaans) eind deze maand verkrijgbaar zal zijn.

Ik kan wel zeggen dat ik met het schrijven van dit boek, voortdurend een stapje buiten mijn comfortzone heb moeten doen. Ik heb de tijd dat ik ermee bezig was, en met name de laatste fase, voornamelijk beleefd als een strijd op meerdere fronten. Terugkijkend op het afgelopen jaar, herinner ik me weer hoe moeilijk het vaak was om elke ochtend (nou ja, bíjna elke) achter mijn bureau te gaan zitten om weer een aantal pagina’s te schrijven. En niet zomaar iets schrijven; nee het moest zinvol zijn, het moest iets bijdragen en het moest ook begrijpelijk zijn. Vaak kostte het me moeite om in beweging te komen en wist ik niet waar ik de motivatie vandaan moest halen om aan de slag te gaan. En met name het afgelopen halve jaar, toen het boek duidelijk vorm begon te krijgen, liep ik steeds vaker vast. Anders gezegd, ik kwam steeds vaker in aanraking met mijn grootste saboteur, de Bodyguard. Ik kan jullie niet zeggen hoe vaak de Bodyguard mij zinnetjes toefluisterde als:

‘Ik snap echt niet waarom je je zo uitslooft. Denk je nou echt dat er ook maar íemand is die dit soort dingen zal willen lezen? Wie denk je eigenlijk wel niet dat je bent? Als ik jou was zou ik ermee ophouden, want, zeg nou zelf, alles wat je daar zit te schrijven, dat ís toch al lang gezegd en geschreven? Hou nou gewoon maar op met die onzin, je kunt je tijd vast wel beter besteden. Zoek liever een nuttig baantje.’

Er waren momenten waarop dat stemmetje in mijn hoofd zo luid was dat ik echt niet meer geloofde in wat ik deed. Het kostte me steeds meer moeite om deze saboteur terecht te wijzen, en eigenlijk kreeg ik hem pas echt onder de duim op het moment dat ik me ineens realiseerde dat hij me niet zozeer wilde ontmoedigen als wel dat hij een goede bedoeling had: hij probeerde me in bescherming te nemen tegen een mogelijke mislukking. Anders gezegd, dat wat me ervan weerhield gewoon door te werken, dat wat ervoor zorgde dat ik absoluut geen motivatie kon vinden om geïnspireerd verder te werken, was in feite niets anders dan mijn angst voor een eventueel falen. Ik was bang dat niemand mijn boek zou willen kopen. De stem van mijn Bodyguard was luider dan die van mijn Ik.

Het ligt voor de hand dat het echt heel lastig kan zijn om zelfs maar een stapje buiten je comfortzone te doen wanneer het je aan voldoende motivatie ontbreekt. Als je geen duidelijk beeld hebt van waarvóór je je zou inspannen of waar die inspanning toe zou kunnen leiden (wat je beloning is) zul je moeilijk in beweging kunnen komen. Beloningen hangen sterk samen met basisbehoeften. Je zet je in (je vindt relatief makkelijk de nodige motivatie) om ervoor te zorgen dat er aan je basisbehoeften worden voldaan. Basisbehoeften zijn –volgens Maslow- voedsel, een dak boven je hoofd, veiligheid, genegenheid en erkenning, respect en een gevoel van eigenwaarde. Basisbehoeften kunnen dus zowel van materiële als van inmateriële of emotionele aard zijn.

Wanneer ik het over de comfortzone heb, dan denk ik daarbij met name aan temas die gerelateerd zijn aan het verbeteren van iemands potentieel, of het vergroten van iemands autonomie op emotioneel gebied. Je buiten je comfortzone wagen kan ook te maken hebben met jezelf willen bewijzen dat je iets voor elkaar weet te krijgen hoewel je je daar aanvankelijk niet toe in staat achtte. Dat is groeien. Om te kunnen groeien is het nodig dat je je nieuwe kennis eigenmaakt, en daarbij zul je op de een of andere manier een zeker risico moeten durven nemen. Zolang je de zekerheid hebt dat je met je actie de beloning zult verwerven die je voor ogen hebt is het doorgaans niet zo heel erg moeilijk om bij jezelf de nodige motivatie te vinden. Een stuk lastiger is het opbrengen van de nodige motivatie wanneer je geen idee hebt van hetgeen je te wachten staat en of er überhaupt wel een beloning zal zijn. In dat laatste geval is de kans groot dat je blijft steken in de vraag: Waarom zou ik me inspannen als ik niet eens weet wat het resultaat van mijn moeite zal zijn en of mijn actie het risico wel waard is? Ergo, waar doe ik het voor?

Het rechtstreekse gevolg van dit soort gedachten is twijfel, en waar twijfel de kop op steekt zien de saboteurs hun kans schoon. Ze beginnen je onmiddelijk te bestoken met gedachten waarmee ze je, elk op hun eigen specifieke manier, ervan zullen proberen te overtuigen dat het geen enkele zin heeft om extra je best te doen. Het enige wat ze willen is de stekker trekken uit je motivatie.

Persoonlijk heb ik sterk het gevoel dat het problem van de motivatie niet zozeer de motivatie zelf is, als wel haar schaduw, de demotivatie. Zo lang we overwegend gehoor blijven geven aan de stemmetjes van de saboteurs in plaats van aan de stem van ons eigen Ik –de kern van ons wezen die juist niets liever wil dan groeien en zichzelf overtreffen- is het niet moeilijk om gedemotiveerd te raken en te blijven. Iets wat aanvankelijk een super idee leek verandert beetje bij beetje in een nachtmerrie die steeds zwaarder op onze schouders gaat drukken en uiteindelijk zelfs tot wanhoop kan leiden. (Dit lukt me toch nooit! Ik krijg immers nooit iets van de grond!). Wat we dan zien gebeuren is dat we meer en meer alleen nog maar kunnen denken aan ons falen. We herinneren ons alleen nog maar hoe iets níet lukte en hoe we te kort zijn geschoten. Gezien het feit dat de meeste HSP’ers tot op zekere hoogte last hebben van een zwak zelfbeeld, is het niet ondenkbaar dat er, behalve van dat gevoel van “altijd” gefaald te hebben, ook nog schuldgevoelens naar boven komen die de last extra zwaar maken.

Dit is de reden waarom het zo ongelooflijk belangrijk is om die stemmetjes bewust te krijgen, om waakzaam te zijn ten aanzien van die saboteurs die ook wel beperkende gedachten of beperkende overtuigingen worden genoemd; die gedachten die proberen je motivatie  en je enthousiasme de kop in te drukken. De gedachten die je verlammen. Herken je ze, probeer dan na te gaan waar ze vandaan komen en wat hun functie is. Of ze je, zoals in mijn geval, proberen te behoeden voor een afgang of een teleurstelling. (Bijvoorbeeld: Heb je eerder een afgang/teleurstelling meegemaakt en was je enorm aangeslagen daardoor? Hebben je opvoeders je geleerd dat je maar beter niet je kop boven het maaiveld kunt uitsteken omdat hij dan wel eens afgehakt zou kunnen worden?) Om nog even bij mijn eigen voorbeeld te blijven: het kan bovendien nuttig zijn om je een beeld te vormen van dat mogelijke falen dat je door je saboteurs in het vooruitzicht wordt gesteld. In hoeverre is die verwachtig op de realiteit gebaseerd? En, als het zou gebeuren, is dat dan echt heel erg? Is falen echt het einde van de wereld? En hoe is het als je je doel slechts voor een deel weet te realiseren?

De tegenvraag zou kunnen luiden: Als ik het niet probeer, als ik niet –al is het maar een klein- stapje doe, hoe kan ik dan zeker weten dat het idee dat ik zal falen klopt? Wat weerhoudt mij van het doen van het eerste stapje dat kan leiden tot de verwezenlijking van mijn plan? Als die eerste stap lukt, dan heb ik daarmee alvast mijn eerste beloning geïncasseerd. Vervolgens kan ik het process herhalen met het tweede stapje, en het derde, enzovoort. En met elke gelukte stap heb ik mijn betreffende saboteur wat meer ontmaskerd. In dit verband wil ik er graag nog eens op wijzen hoe belangrijk het voor een HSP’er is om doelen op te splitsen in kleine stapjes of subdoelen. Wie als hooggevoelige de lat te hoog legt, gaat er licht aan onderdoor.

En dan kom ik toch nog weer even terug op het boek. Ik weet niet of het gekocht zal worden of niet. De tijd zal het leren. Wat voor mij belangrijk was, dat was het proces van het schrijven ervan. Vanaf het moment dat ik begreep dat de boodschap van mijn Bodyguard goed bedoeld was en dat hij alleen maar zijn best deed om mij voor een mogelijk falen te behoeden, was mij duidelijk dat niets en niemand mij het succes van het boek kan garanderen, netzomin als ook niemand mij kan garanderen dat het een volslagen mislukkig zal zijn. Maar zo lang ik plezier heb in het schrijven ervan en ik zo goed mogelijk mijn best doe om het tot een interessant en leesbaar geheel te maken, heb ik gedaan wat in mijn vermogen ligt. Nu ligt het manuscript bij de drukker en hangt de toekomst ervan niet meer van mij af (afgezien dan natuurlijk nog het verzorgen van de nodige marketing). Mijn doel, het proces van schrijven, van creëren, is voltooid. En daarmee ben ik in een nieuwe comfortzone aanbeland en kan ik op zoek gaan naar een nieuwe uitdaging, een nieuw doel dat me voldoende kan motiveren om aan een volgend avontuur te beginnen waarmee ik als mens weer een stukje verder kan komen…

Misschien heb je behoefte om eens wat grondiger te kijken naar de relatie tussen de manier waarop jij jezelf weet te motiveren, en de werking van jouw saboteurs.  Misschien lijkt het je een goed idee om dat eens samen met een (HSP)coach te doen. Een paar sessies kunnen al heel veel inzicht geven. Coachen via Skype wordt steeds gewoner, en als je iets meer wilt weten over mijn manier van werken, stuur me dan gerust een mailtje met je vragen. En, ben je geïnteresseerd in mijn boek (helaas voorlopig alleen in het Spaans) dat eind van de maand het licht zal zien, dan stuur ik je graag meer informatie.