Wanneer ik het over ‘saboteurs’ of over ‘gremlins’ heb, dan doel ik daarmee op storende gedachten als ‘laat ik hier maar niet aan beginnen want dat lukt me toch niet,’ of, ‘dat ben je niet waard,’ of ‘ze houden toch geen rekening met me,’ of ‘wéér niet, dat hád je kunnen weten!’ Gedachten zoals deze, die rechtstreeks voortkomen uit wat de Inner Critic wordt genoemd, kunnen ons het leven behoorlijk vergallen. Wie kent ze niet, de beren op de weg? Er zijn echter nog veel meer beperkende gedachten; zinnetjes die ons worden ingegeven door een heel leger saboteurs -of subpersonen- die voortdurend proberen ons de teugels van het leven uit handen te nemen of te houden. Dat doen ze doorgaans zonder dat we dat in de gaten hebben. Vaak dénken we dat we iets zelf beslissen, maar het komt regelmatig voor dat een innerlijke saboteur een beslissing voor ons neemt. Dat doet hij echter niet om ons te pesten maar om ons tegen allerlei (denkbeeldig) onheil te beschermen. In die zin zou je de saboteur ook een lijfwacht kunnen noemen.
Om dit soort gedachten te herkennen kan het een goed idee zijn om te proberen ze in categorieën onder te brengen. Bijvoorbeeld, wat dacht je van de Perfectionist? Als hooggevoelige ken je hem waarschijnlijk wel, dat innerlijke stemmetje dat onmiddellijk commentaar levert wanneer iets naar jouw idee niet helemaal goed is (en waar je je dus aan ergert of flink zenuwachtig van wordt). Denk maar eens aan dat schilderij dat niet helemaal recht hangt, aan die taart die niet helemaal gerezen is of aan die losse haar op de trui van degene die voor je loopt… Daar kan die Perfectionist van jou gewoon niet tegen, en hij wil dan ook zo snel mogelijk iets doen om de “fout” te herstellen. Er zijn HSP’ers bij wie deze innerlijke Perfectionist zo sterk ontwikkeld is dat hij ze het leven onnodig lastig maakt: ze zijn voortdurend bezig met de schier onmogelijke taak van allerlei te herstellen en recht te zetten, soms met uitputting (burn-out) als gevolg.
Er zijn nog andere saboteurs of lijfwachten die veel HSP’ers bekend zullen voorkomen. Wat dacht je van de Pleaser die het iedereen altijd naar de zin probeert te maken? Of van de Controleur die het liefste alle touwtjes in handen houdt omdat hij dan meent te weten waar hij aan toe is en zo (onaangename) verrassingen hoopt te voorkomen? Nóg een saboteur die ik in mijn coachingspraktijk vaak langs zie komen is de Pusher die altijd maar druk-druk is en die als het zusje van Ongeduldig beschouwd kan worden.
Het is belangrijk om goed te beseffen dat deze saboteurs (er zijn er nog veel meer!) niet je vijanden zijn. Ik zei het al, ze bedoelen het goed en willen je voor allerlei onaangenaams beschermen. In de meeste gevallen zijn ze ergens in je kinderjaren in je komen wonen, op een moment dat hun aanwezigheid, hun stem, werkelijk nut had, bijvoorbeeld om je te laten weten dat er van je werd gehouden waardoor je je veilig kon voelen.
Laat zo’n ‘lijfwacht’ zich echter horen op een moment waarop zijn mening niet gewenst is, dan wordt hij tot een echte saboteur. Hij laat je dan iets geloven wat in het hier en nu zijn geldigheid heeft verloren en daardoor niet meer waar is. Afgezien van het stemmetje van de saboteur herkennen en beseffen dat jij het niet zélf bent die aan het woord is maar een programmaatje dat je je in je jeugd bij wijze van overlevingsstategie eigen hebt gemaakt, is het een goed idee om met je overbodig geworden helper in gesprek te gaan om hem gerust te stellen. Bedank hem voor zijn hulp en inzicht en laat hem weten dat je nu graag zélf, vanuit je bewuste ego, een mening wilt ontwikkelen of een keuze wilt maken. Wat je beter niet kunt doen is proberen het stemmetje weg te drukken, want alles wat je tracht te onderdrukken of te ontkennen wordt paradoxaal genoeg alleen maar sterker.
Misschien heb je intussen al een aardig idee van wie jouw favoriete saboteurs of beschermers zijn. Mocht je nog twijfelen, misschien heb je dan wat aan de volgende punten:
- Bij stress dringt een bepaald gedrag zich als het ware naar voren. Welk soort gedrag is dat bij jou?
- Vraag eens aan een goede bekende of een familielid wat hij of zij nou typisch gedrag van jou vindt.
- Welk gedrag vertoon je vanuit een pure reflex? Kijk daarvoor eens naar dingen die je al gedaan hebt nog voordat je daar een bewuste, vanuit je ego gestuurde, beslissing toe hebt genomen.
En mocht je meer over dit onderwerp willen weten, ga dan eens op zoek naar de boeken van Hal en Sidra Stone, die de methode van Voice Dialogue ontwikkelden.Je zou ook kunnen beslissen om eens een paar coachingsessies te nemen om meer over de werkwijze van jouw saboteurs/beschermers te ontdekken. Sessies via Skype worden steeds populairder en zijn in meerdere opzichten voordelig. Wil je meer weten over het coachen in het algemeen, over HSP of over mijn manier van werken, aarzel dan niet om contact op te nemen.
