Zoeken in deze blog

donderdag 6 oktober 2011

Bouw je muren of bouw je bruggen?

‘We bouwen muren in plaats van bruggen. Geen wonder dat we ons eenzaam voelen.’
Soms heb je van die uitspraken die je echt treffen, en dat overkwam me met dit citaat van Joseph Newton. Zoals jullie misschien wel weten verzamel ik uitspraken waardoor ik me als HSP’er voel aangesproken, en in dat opzicht is dit echt een juweeltje.


Vanaf onze geboorte tot in onze kleuterjaren zijn we totaal open naar de wereld toe. We zuigen alles met grote gretigheid in ons op en hebben nog geen last van oordelen en van die akelige stemmetjes die ons voortdurend laten kiezen tussen wat ons in een bepaalde context als goed of slecht voorkomt. In die fase vertrouwen we nog volledig en zonder ook maar één vraagteken op de volwassenen die ons verzorgen en die over onze veiligheid waken. Alles wat we in onze eerste levensjaren doen –onderzoeken, leren, luisteren en zeggen- doen we vanuit het hart en vanuit de zuiverheid van het kind.


 Beetje bij beetje worden we ‘wijzer’. Als HSP’er komen we er al snel achter dat er een aantal dingen zijn die ons niet al te best bekomen. Maar toch, er zit niets anders op dan je zo goed en zo kwaad als het gaat aan te passen, ook al doet het af en toe flink pijn. Denk in die zin maar eens aan al die vriendjes en vriendinnetjes die we hadden en die ons vertrouwen uiteindelijk toch niet helemaal waard bleken te zijn. Voor wat die vriendjes en vriendinnetje betreft gaat onze voorkeur doorgaans uit naar de wat rustigere kinderen en hebben we het niet zo op met de echte druktemakers. Als kleuter, en later misschien ook nog wel, moeten we relatief snel huilen, zijn we snel moe en trekken we ons alles –vooral de onrechtvaardigheden- sterk aan.

 Het is niet ondenkbaar dat we thuis te horen krijgen dat we ons niet zo moeten aanstellen, dat het leven nu eenmaal zo is. Op school worden we mogelijk uitgemaakt voor verlegen of voor ‘schijtlaars’. Misschien zijn we ook wel het slachtoffer van pesterijen. We krijgen klapjes en klappen te incasseren, en daarbij het zijn vooral de emotionele opdonders die diepe sporen achterlaten in onze tere kinderziel. En omdat we steeds minder kunnen rekenen op de bescherming van onze volwassen verzorgers, zit er meestal niets anders op dan dat we onszelf gaan beschermen, en dat doen we dan door het optrekken van een denkbeeldige muur waarachter we ons gevoelige ikje kunnen verstoppen.

En als die muur eenmaal staat, kunnen er twee dingen gebeuren. Aan de ene kant heb je HSP’ers die het vermogen hebben hun eigen wezen veilig achter die muur te houden en daar te verzorgen en te voeden, terwijl ze zich naar buiten toe sterker en minder gevoelig voordoen. Ja, heus, er zijn HSP’ers die dat kunnen. Maar je hebt ook HSP’ers die zich voortdurend achter die muur verschuilen omdat ze met de beste wil van de wereld niet de kracht kunnen opbrengen om erachter vandaan te komen en zich te verbinden met de wereld die voor hen gelijk staat aan intens lijden. Door mijn werk als coach ken ik beide types, maar het zal duidelijk zijn dat de meerderheid van hooggevoelige mensen zich ergens tussen deze beide uitersten in bevindt en dat velen geleerd hebben zich meer of minder zichtbaar op te stellen al naar gelang het gezelschap waarin zij zich bevinden en de mate van vertrouwdheid die daarvan deel uitmaakt.

De muur als gereedschap om jezelf achter terug te trekken is voor een HSP’er echter een vertrouwd mechanisme, en een rechtstreeks gevolg van jezelf op die manier ‘verstoppen’, is eenzaamheid. De PAS die zijn ware ik met zijn rijke innerlijk leven slechts achter de muur durft te ontmoeten omdat hij de buitenwereld een sterk gezicht laat zien, is even eenzaam als de zich steevast verschansende hooggevoelige die het wereldleed ondraaglijk vindt .

Een hooggevoelige toont zijn ware ik doorgaans niet zomaar. Laat vooral niet zien wie je echt bent, want daarmee maak je je onnodig kwetsbaar, is zijn motto. Hij heeft geleerd dat het verstandiger is om jezelf te beschermen dan om met een ander mens echt contact te maken. Hij heeft geleerd om veelmeer op de muur (veiligheid) te vertrouwen dan op onze behoefte als mens om lief te hebben, bemind te worden en gerespecteerd te worden zoals we zijn. En dat beseffende, is het dan zo gek dat er zo enorm veel mensen verschrikkelijk eenzaam zijn?


Hoe zou je het vinden om die muur af te breken en dezelfde stenen te gebruiken om er, steentje voor steentje, een brug van te bouwen?


Als jij zo’n HSP’er bent die achter een muur leeft, dan is het logisch dat dit je enige referentie is – want wie veilig verschanst leeft doet niet echt mee aan het leven. Veilig beschut achter je muur gaat het leven als het ware aan je voorbij. Veilig, van achter je muurtje, is het ook heel gemakkelijk om de rest van de wereld de schuld te geven van al je problemen – immers, je zult alles wat je overkomt als een aanvalop jouw persoon beleven. Je hebt een waanzinnige behoefte aan liefde en respect, maar ondertussen word je alleen maar eenzamer. Als je verstopt achter je muur leeft kunnen de anderen je niet zien, en als je niet te zien bent (je láát je immers niet zien), hoe kan iemand dan ooit van je houden? Net zo, als je niemand binnenlaat, kun je ook niet zien hoe de ander in werkelijkheid is. Je dénkt dat je de anderen ziet, maar de muur leidt tot een vertekend en onvolledig beeld.

Iedereen is zoals hij is, iedereen is verantwoordelijk voor zijn daden, voor zijn gedachten en voor zijn gevoelens. Vanuit die optiek is het misschien een goed idee om de brug te gebruiken als gereedschap om, als gelijke tot gelijke, met elkaar contact te maken. De hooggevoelige mens is van nature empatisch, maar echt luisteren is toch vaak iets wat nog geleerd moet worden. Een goed begin in die zin is een oprechte en diepe belangstelling voor de mens met wie je in gesprek bent of wilt komen; noem het een gezonde nieuwsgierigheid. Maar wees vooral ook empathisch en belangstellend naar jezelf toe. Oordeel niet te hard, want leren gaat met vallen en opstaan. Een muur verandert heus niet in één dag in een brug: het is een proces.

Ik zeg niet dat het een pijnloos proces zal zijn. Groeipijnen horen erbij. En ik zeg óók niet dat iederéén je beste vriend of vriendin moet worden, maar probeer nu eens de positieve punten van een ander te ontdekken in plaats van al die negatieve kanten die je zo graag anders zou willen zien omdat je er zo onzeker van wordt. En ja, echt, iederéén heeft positieve kanten.

Blijf je je verschansen achter je muur omdat dat zo lekker veilig voelt, dan is de kans groot dat je je eenzaam zult blijven voelen. Maar durf je het aan de brug te bouwen, dan zal die eenzaamheid geleidelijk aan verdwijnen. En dat brengt me bij een ander, overbekend citaat van Gandhi:

‘Wil je de wereld veranderen, begin dan bij jezelf.

2 opmerkingen:

  1. Hoe herkenbaar! Vooral het deel over de HSP-er in zijn jeugd lijkt door mijzelf geschreven.
    Door allerlei omstandigheden heb ik mijn muur de laatste periode weer flink opgetrokken en ben nu bezig met het proces om die weer neer te halen.
    Inderdaad een pijnlijk proces, maar nodig om weer bij mijn eigen kracht terug te komen.
    Jouw stuk helpt mij daar mee. Dank je!

    BeantwoordenVerwijderen