Ben je impulsief of juist niet?

‘Ik draaf vaak door en ben dan niet te stoppen. Dan heb ik ergens mijn zinnen op gezet, en rust ik niet voor ik het ook heb. En vervolgens komt vaak de spijt. Is dit soort impulsieve gedrag wel normaal voor een HSP’er?’ Met deze vraag verscheen Nuria op haar eerste consult.

Ze is niet de eerste die bij me komt met een vraag over impulsiviteit, en zo op het eerste gezicht lijken impulsief gedrag en hooggevoeligheid niet bij elkaar te passen. Sterker nog, het lijkt zelfs met elkaar in tegenspraak. Laten we eens kijken hoe het zit.

Aan de ene kant hebben we te maken met het beeld van de HSP’er die erg lang nodig heeft voor hij zover is dat hij een beslissing kan nemen. Dat komt dan doordat hij zo’n enorme hoeveelheid sensoriale informatie binnenkrijgt dat hij door de bomen het bos niet meer kan zien en blokkeert. Het enige wat hij in zo’n geval kan doen is zich terugtrekken, rusten, een eind gaan lopen of iets dergelijks om alle gegevens te verwerken en een plaatsje te geven. Afstand nemen van de brei aan informatie zorgt er vaak voor dat je de boel vanuit een nieuwe invalshoek kunt bekijken en er ineens toch weer greep op krijgt. Het kan echter ook voorkomen dat de lijst van voor- en tegens zólang wordt dat je opnieuw overweldigd raakt, blokkeert en ervoor kiest om de belissing op de lange baan te schuiven.

En dan nu het geval van Nieves. Ze had echt last heeft van haar impulsiviteit en ze vertelde hoe ze er meer dan eens door in de problemen kwam. Het gebeurde regelmatig dat ze dingen kocht die ze eigenlijk helemaal niet wilde hebben of nodig had, en bovendien was ze ‘in een opwelling’ getrouwd met een man van wie ze, zo bleek al snel na het huwelijk, helemaal niet hield. In de loop van de coachingssessies kwamen we erachter hoe ze, wanneer ze iets tegenkomt dat beantwoordt aan een –vermeende- behoefte of noodzaak van haar (natuurlijk betreft het in de meeste gevallen een behoefte of noodzaak waar ze zich niet ècht van bewust is) ze zichzelf bij wijze van spreken al meteen heerlijk ontspannen met een fijn boek op die mooie nieuwe bank ziet zitten, of dat ze zich al helemaal die superinteresante opleiding ziet doen die ze zich werkelijk helemaal niet kan veroorloven, of dat ze de heerlijkste lange wandelingen maakt met een hond die in de publicatie van het plaatselijke asiel haar aandacht trok en waarvoor ze natuurlijk helemaal geen tijd heeft. En dan hebben we het nog maar niet eens over dat ze zich al meteen stralend gelukkig getrouwd zag met de man die ze nog maar net kende en van wie ze heel zeker wist dat hij haar ware Jacob was. De man die een emotionele chanteur met wel erg losse handen bleek te zijn.

Een HSP’er beschikt in de regel over een grote dosis fantasie. Dat is een kwaliteit die hem of haar juist tot levenskunstenaar kan maken. Veel HSP’ers hebben vaak uitstekende en geïnspireerde ideeën. Maar wanneer we zo’n idee, zo’n intuïtie, rechtstreeks omzetten in de daad zonder eerst eens te kijken of de boel wel haalbaar is, lopen we een flink risico ons te vergissen.

We danken ons menszijn aan het feit dat we over drie zielekwaliteiten beschikken: het vermogen om te denken, het vermogen om emoties te beleven en het vermogen om gedachten en emoties om te zetten in daden. In het ideale geval zijn deze drie facetten met elkaar in evenwicht. Gevoelens geven aanleiding tot gedachten, gedachten geven aanleiding tot handelen en omgekeerd. Zeggen we ‘gevoelens’ dan denken we daarbij aan het hart, zeggen we ‘handelen’ dan denken we aan de ledematen en zeggen we ‘denken’ dan denken we natuurlijk aan het hoofd.

Hebben we het over een ‘evenwichtig iemand’ dan hebben we het in feite over iemand die leeft vanuit een innerlijke balans tussen zijn gevoelsleven, zijn manier van denken en zijn optreden. Een verstoring in deze balans kan situaties zoals die van Nieves tot gevolg hebben, maar ook het beeld van de ‘eeuwige twijfelaar’ opleveren. De meeste HSP’ers hebben een rijk gevoelsleven, sterker nog, het zijn vaak mensen die zich in eerste instantie laten leiden door hun gevoel. Hun gevoel is hun motor, kunnen we zeggen. Het valt niet mee om een evenwicht te bereiken wanneer je al veel van de tot je beschikking staande krachten weggeeft aan heftige emoties (want die vreten kracht!), en vaak zien we dan ook nog dat de krachten die overblijven niet evenredig verdeeld worden over de andere twee gebieden –die van het denken en die van het handelen- maar als het ware naar één kant worden gezogen. Dit leidt dan tot een eenzijdigheid in de zin van dat iemand blokkeert door een te veel peinzen zonder dat er een beslissing kan worden genomen (voelen en denken zonder handelen), of wel dat iemand juist heel impulsief is (voelen en handelen zonder denken).

Terugkerend naar de vraag van Nuria, of impulsief gedrag normaal is voor een HSP’er, moeten we zeggen dat het een mogelijkheid is, dat er inderdaad impulsieve HSP’ers zijn, maar dat in de praktijk de meeste hooggevoeligen toch naar de andere variant, die van de aarzelaar, neigen. Wat ook voorkomt is dat je als HSP’er nu eens het ene gedrag, en dan weer het andere gedrag vertoont, afhankelijk van het soort situatie waarmee je geconfronteerd wordt.

In beide gevallen hebben we te maken met een verstoorde balans waar, gelukkig, iets aan de doen valt. Er bestaan coachingstechnieken en vormen van (kunstzinnige) therapie die uitermate geschikt zijn voor het terugvinden van het innerlijk evenwicht. De eerste stap is echter dat je je bewust wordt van wat er innerlijk bij je speelt, dat je je manier van reageren leert herkennen en bekijkt wanneer dit zich voordoet en onder welke omstandigheden.

Mocht je een hooggevoelige coach zoeken die je kan helpen bij het hervinden van je innerlijk evenwicht, aarzel dan niet om vrijblijvend contact met mij op te nemen.