HSP, AD(H)D en PDD-NOS, temperament of stoornis?

Enkele dagen dagen kreeg ik een artikel onder ogen dat mijn aandacht trok. Het betreft een doctoraalscriptie van B.D.H. de Jong uit 2010 doctoraalscriptie waarin deze stilstaat bij het feit dat er voor wat Europa betreft vooral in Nederland steeds meer kinderen met een stoornis als AD(H)D en/of PDD-NOS worden gediagnosticeerd. De Jong vroeg zich af of dit te maken heeft met het “rugzakje” en de bijbehorende voordelen, of dat er misschien iets anders aan de hand is. Wat is, zo vraagt hij zich af, eigenlijk de relatie tussen hooggevoeligheid en AD(H)D en PDD-NOS? Is er in alle gevallen sprake van een stoornis?Wat duidelijk uit het onderzoek blijkt is dat hooggevoelige kinderen opvallend hoger scoren op ADHD en ADD, en ook op de problematiek van PDD-NOS, dan niet hooggevoelige kinderen. Bovendien bestaat er een sterke overlap in het gedrag van de HSP’ers en het profiel dat bij de betreffende stoornissen hoort. Maar hoe duidelijk is duidelijk? De diagnostiek zoals deze momenteel gehanteerd wordt lijkt tot niet geheel eenduidige resultaten te komen, en in die zin is het waarschijnlijk geen al te vergezochte gedachte dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat kinderen het stempel van AD(H)D of PDD-NOS krijgen opgedrukt terwijl ze ‘alleen maar’ hooggevoelig zijn en niet goed met die hooggevoeligheid om kunnen gaan.
‘Waakzaamheid tijdens de diagnostiek,’ zegt de Jong uiterst terecht, ‘is geboden.’ Hij geeft bovendien aan dat ‘de diagnostiek zich vooral richt op het identificeren van symptoomgedragingen en geen nader onderzoek verricht naar de oorzaak van de stoornis of ziekte.’
Luidt de diagnose AD(H)D of PDD-NOS, dan komt een kind in aanmerking voor een ‘rugzakje.’ Aan het rugzakje kleven voor- en nadelen. Een rugzakje is positief in de zin van recht op speciaal onderwijs en extra zorg. Dat is uiteraard mooi meegenomen, en helemaal wanneer het kind inderdaad een stoornis heeft. Maar een kind dat hooggevoelig is en het stempel van een mentale stoornis krijgt opgeplakt, gaat zich naar dat stempel gedragen en zal onderpresteren. Het is nu eenmaal zo dat een label stigmatiseert. En dan hebben we het nog niet eens over de medicatie. Ik ben niet degene om te beoordelen of het correct is om een kind met ADHD Ritalin of andere geneesmiddelen voor te schrijven, maar het mag duidelijk zijn dat middelen met sterke bijwerkingen niet gegeven behoren te worden aan een kind dat ‘alleen maar’ hooggevoelig is.
Het lijkt me geen slecht idee om bij een diagnose van een mentale stoornis op zijn minst één second opinion te vragen. En in alle eerlijkheid is het misschien ook geen slecht idee om bij het oordeel “hooggevoeligheid” heel alert te blijven en goed te observeren. De verschillen mogen dan klein zijn, de gevolgen zijn dat zeker niet.